Verslag (1) pottenbakkersmuseum Milsbeek (Ellie Michels)

13 augustus hebben circa 25 deelnemers een prachtige rondleiding gehad in het museum “de oude pottenbakkerij” in Milsbeek.

We werden hartelijk ontvangen met koffie/thee en een stuk vlaai.

De aanwezigen werden in 2 groepen verdeeld. Onder leiding van Nol van Grunsven en Jeroen Liebrandt kregen we een goed beeld hoe het er in vroeger jaren in de pottenbakkerij aan toe ging.

Er werd hard gewerkt. De rivierklei werd gehaald uit de uiterwaarden van de Maas. Per persoon werden er 1200 potten per dag gemaakt. Deze werden allemaal gebakken in de houtgestookte oven.

Om de bloempotten aan de man te brengen, moest men vroeger met de kruiwagen te voet naar Lent, om de potjes aan bloemisten te verkopen. Deze tocht bracht dan tien gulden op. Dit is vandaag de dag niet meer voor te stellen.

In de vitrinekasten stonden prachtige voorwerpen, ook muziekinstrumenten die in die tijd goed verkocht werden.

Na de rondleiding werd en nog een film getoond over een steenfabriek. Ook hier kon men zien dat het hard werken was en veel sjouwen. Zelfs de vrouwen deinsden er niet voor terug om een stapel stenen op te tasten.

Het was een interessante middag, waar we veel van opgestoken hebben.

Verslag 2
13 augustus 2025 (Elsemiek Mengelberg)
Buiten is het 35 graden, binnen wachten Jeroen en Nol met thee, koffie en vlaai in de galerie.

Na een introductie over het begin van de pottenbakkers in Milsbeek en omgeving wordt de groep in tweeën gedeeld.

Eén groep gaat met Jeroen mee naar de werkplaats en de andere groep blijft in de galerie.
Nol vertelt de geschiedenis van de diverse pottenbakkers in chronologische volgorde vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw, beginnend bij De Olde Kruyk met Wim Jansen en Peter Linders.
Zij begonnen met het maken van bloempotjes. Per dag kon een man wel 1.200 potjes draaien. Voor de maat werd een simpel stokje gebruikt: het potje moest even hoog en breed zijn als het stokje.

Langzaam werd overgestapt naar sieraardewerk, dat meer opleverde.
Tot de jaren vijftig werd aardewerk met tinglazuur en majolica – het zogeheten Milsbeeks bont – gemaakt.
In de vitrines is van elke periode en pottenbakker werk te zien. Zeer de moeite waard om te bekijken.

Geert Jacobs, keramist, was de laatste pottenbakker van de Jacobsladder. Hij is vooral bekend om zijn muziekinstrumenten van keramiek: fluiten, violen en het beroemde orgel.
De gedetailleerde geschiedenis is terug te vinden op www.deoudepottenbakkerij.nl/geschiedenis.

Na onenigheid tussen Wim en Peter werd De Olde Kruyk verkocht. Veel personeelsleden begonnen daarna een eigen pottenbakkerij in de omgeving.

Jeroen neemt ons mee naar de werkplaats. Met vele verhalen uit zijn eigen praktijk en familie worden de machines en de bakoven getoond.
Klei kwam uit de weides van de Aaldonk en de Panoven, hout uit het Reichswald en de Jansberg. De bloempotjes werden gedraaid door een homp klei op maat af te snijden, of machinaal gevormd. Daarna werd de plank met potjes te drogen weggezet. Om de onderkant sneller te laten drogen, werden ze ondersteboven gestapeld tegen de warme wand van de oven.
De oven is gemaakt van kegelstenen. Omdat deze steeds moeten verwarmen en afkoelen, kan er geen cement worden gebruikt.

Het ritme van de week was: oven inruimen, stoken, koelen, sneller koelen met een waaier, uitruimen en dan weer van voren af aan beginnen.

De middag werd afgesloten met een film uit 1938, waarin het hele proces van het maken van bakstenen werd gevolgd.

Met een hoofd vol informatie gaan we weer naar huis.
Toch nog maar eens terug in het weekend…

Museum De Oude Pottenbakkerij in Milsbeek is een unieke plek waar de rijke geschiedenis van de pottenbakkerij in Noord-Limburg tot leven komt. Gevestigd in de voormalige bloempottenfabriek van de gebroeders Van den Hoogen uit 1935, is dit de laatste in originele staat bewaarde bloempottenfabriek van Nederland, compleet met een houtgestookte oven en een zeventien meter hoge gemetselde schoorsteen De regio rond Milsbeek was ooit het centrum van de pottenbakkerij in Nederland, dankzij de overvloedige aanwezigheid van geschikte rivierklei uit de Maas. We beginnen met koffie, thee, vlaai en een korte film en een algemene uitleg. Daarna wordt de groep gesplitst, een deel krijgt een rondleiding in het pottenbakkers-museum, de andere helft film en uitleg over de keramiek en keramische kunsthistorie in Noord Limburg van onze kunst kenner.