(23/08)
Onder zeer zomerse omstandigheden  liepen 35 leden met twee IVN-gidsen door het “staatsbos” bij St-Anthonis (bijschrijving hieronder).  Op het ruim 5 km lange traject werd regelmatig gestopt om uitleg te krijgen over het gebied, de begroeiing (flora) en het dierenleven (fauna). Rond 12.15u waren we terug op het beginpunt en stond de lunch op ons te wachten. Beslist geen straf als je met dit fraaie weer een wandeltocht door een verkoelend bos kunt lopen!

 

 
In het kader van de zomerschool kon de leden van senioren Gennep zich inschrijven voor een combinatie van wandelen en lunchen. Om 10.30u wordt u verwacht op de parkeerplaats voor restaurant de Heksenboom. O.l.v. 2 IVN gidsen gaan we wandelen in de staatsbossen van St-Anthonis. Dit afwisselende natuurgebied, voorzien van heide, bossen en zandverstuiving, biedt iedere natuurliefhebber fantastisch recreatiemogelijkheden.
(bron: website www.heksenboom.nl)

Een zee van dennen

De bossen van Sint Anthonis vormen met die van Vierlingsbeek, Oploo, Wanroy en Mill en die van het Brabants Landschap een bijna aaneengesloten bosgordel van 3000 hectare. Ze werden aangelegd in een tijd dat er grote behoefte bestond aan boerengeriefhout en aan paalhout voor de mijnen in Limburg. De grove den leende zich hier uitstekend voor. De naaldboom werd dan ook over zeer grote oppervlaktes aangepland en bepaalt tegenwoordig nog grotendeels het bosbeeld.
Sinds een aantal jaren plant Staatsbosbeheer echter ook loofbomen in de bossen van Sint Anthonis. Niet alleen om het geheel een aantrekkelijker aanzien te geven, maar ook om de variatie in de natuur te bevorderen. De productie van hout is namelijk allang niet meer de enige doelstelling bij het bosbeheer. De natuur en de recreatie spelen een minstens zo belangrijke rol. Vandaar dat Staatsbosbeheer de pure productiebossen omvormt tot ‘multifunctionele bossen’. Toch is de inzet van de schapen en runderen alleen niet voldoende om de heide voor de lange termijn veilig te stellen. Regelmatig maaien, plaggen en het verwijderen van opslag blijft eveneens noodzakelijk. En een zandverstuiving die dreigde dicht te groeien heeft Staatsbosbeheer weer veranderd in een ‘levende’ zandvlakte, waar de wind vrij spel heeft. Deze geeft nu een extra afwisseling aan het gebied en is van belang voor bepaalde planten en dieren, zoals de levendbarende hagedis.

Loofbosjes en graslanden

De afwisseling op Sint Anthonis wordt vergroot door de aanwezigheid van loofbosjes en natte weilanden aan de noordoostkant van het terrein. Hier liggen de Visdel, het Berkenbos en zo’n 30 hectare aan natte graslanden die in 1983 zijn aangekocht.

De Visdel en het Berkenbos vormen gezamenlijk het brongebied van de Tovensche beek. Het is een vochtig gebied, dat zich uit in een weelde aan plantengroei. In het voorjaar zorgen onder andere dotterbloemen, pinksterbloemen, biezeknoppen en egelboterbloemen voor een prachtig mozaïek van kleuren. Berken, wilgen en elzen zijn de belangrijkste bomen in dit gebied.
De heide keert terug
Het centrale deel van Sint Anthonis wordt bepaald door de Ullingse Bergen. Dit is een groot, open heideterrein waar de natuur voorop staat. We kunnen hier onder meer jeneverbessen aantreffen, een karakteristieke naaldboom van woeste gronden die in Nederland nog maar weinig voorkomt. Net als elders in Nederland wordt de heide echter voortdurend bedreigd door vergrassing.
Om de heide te behouden, wordt het terrein dan ook al sinds 1978 begraasd door een kudde van ca 50 Kempische heideschapen, een ras dat hier van oudsher thuis hoort. De dieren zijn zeer geschikt om als verfijnde maaimachines de heide op orde te houden.
Van een heel ander kaliber zijn de Schotse Hooglanders. De zware runderen bevolken sinds 1987 de heide van Sint Anthonis. Ook zij helpen Staatsbosbeheer met het natuurbeheer. Ze zijn gespecialiseerd in het ruigere werk. Naast oude en jonge grassen eten zij ook stugge gewassen zoals dorre takken, jonge berkjes en oude heideplanten.

Runderen en schapen onderhouden de natuur

Ten westen van Boxmeer beheert Staatsbosbeheer een prachtig stukje Brabant: Sint Anthonis. Het gebied is genoemd naar het vlakbij gelegen, gelijknamige dorpje en omvat circa 830 hectare. Uitgestrekte naaldbossen vormen het leeuwendeel van de boswachterij, maar er is meer te zien. Heidevelden, veenplassen en vochtige graslanden wisselen de bossen regelmatig af.

Een bezoek aan dit vrij toegankelijke bosgebied is dan ook zeer de moeite waard. Om het u wat makkelijker te maken heeft Staatsbosbeheer een vijftal aantrekkelijke wandelroutes en twee nordic walking routes door de boswachterij uitgezet.

Omstreeks 1900 besloeg de heide nog zo’n 70.00 hectare. Erg rendabel was deze paarse vlakte, die werd afgewisseld met stuifzanden, echter niet. Vandaar dat grote delen van de heide tussen 1920 en 1940 zijn omgevormd tot landbouwgrond. Ook werd een belangrijk deel door Staatsbosbeheer bebost ten behoeve van de houtproductie. Het ontstaan van een nieuwe boswachterij was hiermee een feit.

 

Bron: heksenboom.nl